اعمال عوارض صادراتی بر محصولات زنجیره فولاد همیشه و در هر زمان از سوی فعالان این حوزه مورد انتقاد شدید قرار گرفته است. چراکه معتقدند این عوارض چه در ابتدای زنجیره فولاد باشد چه در انتهای زنجیره و محصول نهایی، منجر به کاهش ارزآوری به کشور شده و از طرف دیگر در شرایط کنونی ایران که تحت تحریم‌های شدید است، منجر به از دست رفتن بازارهای هدف صادرات خواهد شد که با زحمت حفظ شده است.
در این میان اما اعمال عوارض در شمش فولادی با دیدگاه‌های متفاوتی از سمت فعالان در ابتدا و انتهای زنجیره همراه است.
طوری که فعالان نوردی معتقدند اتفاقا اعمال عوارض بر محصول شمش که ماده خام انتهای زنجیره محسوب می‌شود باید با سختگیری بیشتری انجام گیرد چراکه با توجه به فولادساز شدن کشورهای همسایه ایران، این شمش‌ها با قیمت ارزان خریداری شده و منجر به تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر مانند میلگرد در آن کشور می‌شود و چه بسا در مواردی با قیمت بالاتر به خود ما فروخته می‌شود.
اما بخش ابتدای زنجیره معتقد اتفاقا چون این محصول از زنجیره فولاد بیشترین ارزآوری را در میان محصولات دیگر برای کشور دارد اتفاقا باید هیچ عوارضی بر آن اعمال نشود.
بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در این رابطه گفت:
در حال حاضر برای صادرات شمش محدودیت اعمال می‌شود که با قیمت ۵۰۵ دلار صادر می‌شود در حالی که قیمت میلگرد صادراتی ۴۵۰ دلار است!
وی در ادامه افزود:
چطور انتظار می‌رود شمش ۵۰۵ دلاری در اختیار نوردکاری قرار داده شود که محصول با ارزش افزوده بالاتر مثل میلگرد تولید کرده و ۴۵۰ دلار صادر کند!
سبحانی با تاکید بر این که تعرفه زمانی باید تعیین شود که کمبود یک کالا در کشور وجود دارد، عنوان کرد:
طبق آخرین آمار تولید محصولات زنجیره فولاد، در حال حاضر تولید شمش در کشور ۱۶ میلیون تن و میلگرد حدود ۱۰ میلیون تن است، یعنی آمار تولید محصولاتی که از شمش تولید می‌شود از تولید شمش پایین‌تر است؛ بنابراین زمانی که شمش مازاد وجود دارد و باید آن را صادر کرد چه نگرانی وجود دارد که تعرفه گذاشته شود؟ اتفاقا باید صادرات آن آزاد گذاشته شود.
به گفته رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد، تا زمانی که ارز دو نرخی در کشور برقرار است ( ارز را باید با قیمت ۳۸ تومان وارد کنیم، و یا اگر به جای ارز، طلا نیز وارد کنیم، قیمت ارز وارداتی آن ۵۶ الی ۵۷ تومان می‌شود)، عملا ارزش افزوده‌ای ایجاد نمی‌شود.
وی سپس درباره عامل دیگری که تبدیل شمش به میلگرد را با ارزش افزوده بالا همراه نمی‌کند، گفت:
فرض کنید اگر همین امروز صادرات شمش در کشور ممنوع شود و ۱۶ میلیون تن شمش در اختیار واحد نوردی قرار گیرد و آن را به میلگرد تبدیل کند، امکان ندارد این میلگرد را بتواند در بخش صادرات به فروش برساند مگر این که با قیمت قراضه بفروشد.
سبحانی خاطرنشان کرد:
در بخش صادرات خریداران شمش، کشورهایی هستند که خود بخش نورد دارند و این شمش را برای تولید میلگرد خریداری می‌کنند و از طرف دیگر برای واردات میلگرد به کشورشان دیوار تعرفه تعیین می‌کنند. بنابراین برای میلگرد ما بازار چندانی وجود ندارد که بخواهیم صادرات شمش را متوقف و محصولی تولید کنیم که نه مصرف داخلی بالایی دارد و نه در خارج از کشور بازاری برای آن وجود دارد.
سبحانی در ادامه در پاسخ به این پرسش آهن‌نیوز که درحال حاضر سرمایه‌گذاری در بخش الکترود گرافیتی به عنوان ماده اولیه تولید فولاد با آلایندگی و مصرف انرژی پایین، به چه صورت است؛ پاسخ داد:
برای ساخت خودِ الکترود گرافیتی بدون ماده خام در حال حاضر مجتمعی در اردکان راه اندازی شده است.
وی محدودیتی که برای توسعه این ماده اولیه وجود دارد را نبود خوراک آن در کشور عنوان و خاطرنشان کرد:
خوراک خود الکترود که کک سوزنی است در کشور وجود دارد اما برای خودِ کک سوزنی یا باید کک نفتی وجود داشته باشد یا کک قطران که هیچکدام با کیفیت مطلوب تولید این محصول در کشور وجود ندارد.
