هرچند در سال‌های اخیر بازار آهن ایران همواره با رکود درگیر بوده است اما در سال 1403 شاهد یک رکود جهانی هم برای بازار فولاد و آهن آلات به ویژه در آسیا هستیم.
بازار ورق‌های فولادی نیز از این قاعده مستثنا نبوده و هم در داخل و هم در خارج از مرزها با رکود مواجه است. از مهم‌ترین دلایل این امر می‌توان به کاهش رشد اقتصادی کشورها، کاهش تولید در صنایع مختلف و کم شدن حجم تقاضا برای فولاد و ورق در جهان اشاره کرد. از این رو قیمت آهن امروز در جهان روند کاهشی به خود گرفته است. در این مقاله به دلایل رکود در بازار ورق و فولاد می‌پردازیم و این بازار را هم در داخل و هم در خارج از مرزهای ایران بررسی می‌نماییم. هم‌چنین به این سؤال پاسخ می‌دهیم که آیا خرید ورق فولادی در زمان رکود بازار تصمیم درستی است یا نه?
اهمیت قیمت ورق فولادی در بازارهای جهانی
ورق‌های فولادی از مهم‌ترین مقاطع فولادی مورد استفاده در صنایع مختلف هستند که تولید صنعتی هر کشوری به آن نیاز دارد. ورق سیاه در ورق‌های گرم از اهمیت بالایی برخوردار بوده و بر قیمت ورق گالوانیزه، ورق روغنی و دیگر مقاطع ثانویه مانند انواع پروفیل‌ها تأثیر مستقیمی دارد؛ بنابراین صنایع مهمی مانند خودروسازی، انواع ساخت‌وساز و لوازم خانگی برای تولید به ورق‌های فولادی نیاز دارند به‌طوری که توسعه این صنایع بدون ورق های فولادی قابل‌تصور نیست.
دلایل رکود سنگین در بازار ورق فولادی
هرچند ورق فولادی نسبت به مقاطعی نظیر میلگرد، با عرضه کمتری همراه بوده اما با این حال بازار ورق نیز در سال‌های اخیر با رکود دست‌وپنجه نرم کرده است. حتی عواملی نظیر محدودیت انرژی مانند قطع برق و گاز تولیدکنندگان هم نتوانسته باعث رونق در بازار ورق‌های فولادی و سایر آهن آلات شود. البته این محدودیت‌ها در زنجیره تأمین توانسته‌اند از کاهش چشمگیر قیمت ورق آهن در نیمه اول سال 1403 جلوگیری کنند. باید دید رکود بازار ورق در ادامه به چه سمت حرکت می‌کند. برای پی بردن به چشم‌انداز رکود در بازار ورق‌های فولادی باید به عوامل مؤثر بر این رکود پرداخت.
عوامل تأثیرگذار بر رکود بازار ورق
از عوامل تأثیرگذار بر رکود بازار ورق می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم رونق در صنایع و کاهش تقاضا
- از دست دادن بازارهای خارجی
- کاهش نقدینگی
- افزایش موجودی انبار در کارخانه‌ها
- تفکر کاهشی بودن بازار
- تورم و پیش‌خور شدن تقاضا
- عدم پیش بینی پذیری در بازار
- کاهش قیمت در بازار بورس کالا
- رکود در بازارهای جهانی ورق
در ادامه هریک از این موارد را بیشتر بررسی می کنیم:
- عدم رونق در صنایع و کاهش تقاضا
رکود در صنایع مصرف‌کننده ورق‌های فولادی مانند خودروسازی، لوازم خانگی و ساخت‌وساز از مهم‌ترین دلایل کاهش تقاضا برای ورق آهنی به شمار می‌روند. کاهش نقدینگی و قدرت خرید مردم، کاهش بودجه عمرانی دولت و تعطیلی پروژه‌های دولتی، قوانین سخت‌گیرانه برای صادرات و تحریم‌های اقتصادی از جمله دلایل اصلی رکود در صنایع مصرف‌کننده ورق است.
- از دست دادن بازارهای خارجی
مشکلات در نقل و انتقالات ارزی، محدودیت‌های تحریمی، وجود رقبای جدید در منطقه مانند تولیدکنندگان روسی و ترکی ورق و در نهایت محدودیت‌های داخلی صادرات مانند اجباری بودن سامانه نیمایی برای ارز صادراتی از جمله مواردی هستند که تولیدکنندگان داخلی را بیش از پیش از بازارهای منطقه‌ای دور کرده است. البته مصوبه جدید خروج تولیدکنندگان فولادی از سامانه نیما و به‌صرفه بودن صادرات می‌تواند بر رونق صادرات و بازار ورق اضافه کند. البته که شاهد کاهش تقاضای منطقه‌ای برای ورق و سایر مقاطع هستیم و از مهم‌ترین عوامل آن می‌توان به افزایش تولید و صادرات ورق‌های چینی و کاهش مصرف در این ابرقدرت اشاره کرد.
- کاهش نقدینگی
از مهم‌ترین دلایل کاهش نقدینگی و کم شدن قدرت خرید می‌توان به سیاست‌های انقباضی دولت اشاره کرد. سیاست‌های انقباضی دولت‌ها برای مهار تورم به کار گرفته می‌شود که در صورت وجود یک اقتصاد بیمار و عدم توانایی برای اجرای درست باعث کاهش نقدینگی و بروز رکود در اقتصاد آن کشور می‌شود. این کمبود نقدینگی چه در بخش مصرف‌کننده و چه در بخش تولیدکننده باعث اخلال در زنجیره تأمین خواهد شد.
- افزایش موجودی انبار در کارخانه‌ها
رکود بلند مدت در صنایع باعث شده تا شاهد انباشت محصولات فولادی مانند ورق در انبار کارخانه‌ها باشیم. این افزایش موجودی می‌توان باعث افزایش عرضه‌ها و درنتیجه بیشتر شدن انتظار کاهش قیمت‌ها شده و تقاضا برای خرید را کمتر می‌کند.
- تفکر کاهشی بودن بازار
برداشته شدن محدودیت‌های برق با اتمام فصل گرما و افزایش تولید، کاهش تنش‌های منطقه‌ای و آرام شدن نرخ ارز از جمله دلایلی است که انتظار برای کاهش قیمت‌ها در بازار ورق و دیگر مقاطع فولادی را بیشتر می‌کند. این انتظار برای کاهش بیشتر قیمت ورق‌های فولادی باعث کاهش اقدام به خرید ورق شده و به سنگین‌تر شدن رکود در بازار ورق در نیمه اول 1403 کمک می‌کند.
- تورم و پیش‌خور شدن تقاضا
در یک بازار تورمی، پس از هر دوران رکودی شاهد افزایش جهشی قیمت‌ها هستیم. تفکر کاهشی در دوران رکود باعث افزایش تقاضای در انتظار می‌شود. اما با شروع افزایش جهشی قیمت ورق‌های فولادی و بروز ترس در بازار شاهد ورود این تقاضای در انتظار به بازار هستیم. این افزایش تقاضا، خود باعث افزایش بیشتر قیمت‌ها در دوران نوسانات ارزی شده و این امر، تقاضای آتی برای ورق‌های فولادی را نیز وارد بازار می‌کند. پیش‌خور شدن تقاضا در بازار ورق‌های فولادی باعث طولانی شدن دوران رکودی پس از هر دوره افزایشی قیمت‌ها می‌شود.
- عدم پیش بینی پذیری در بازار
غیرقابل پیش بینی شدن روند بازار (چه کاهش چه افزایشی) باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران تمایل چندانی به ریسک‌پذیری نداشته باشند. به این ترتیب سرمایه از بازار آهن و فولاد به سمت بازارهای مطمئن‌تر خارج می‌شود. خروج سرمایه باعث کاهش تقاضا و رکود در بازار آهن آلات خواهد شد.
- کاهش قیمت در بازار بورس کالا
کاهش قیمت ورق در بازار بورس کالا باعث ترس سرمایه‌گذاران از ارزان‌تر شدن ورق‌های فولادی شده و درنتیجه باعث کندی خریدوفروش و خروج سرمایه از این بازار می‌شود.
- رکود در بازارهای جهانی ورق
در سال اخیر علاوه بر رکود داخلی شاهد رکود در بازارهای جهانی ورق نیز هستیم. از عوامل مؤثر در رکود قیمت ورق در جهان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اخلال در زنجیره تأمین و کاهش منابع در سطح جهان
- کاهش تقاضای صنایع تولید و تداوم پیش‌بینی‌های منفی برای بخش‌های املاک و مستغلات و ساخت‌وساز
- افزایش رقابت کارخانه‌های فولادی چین، ژاپن و کره جنوبی در آسیا
- رکود در بازار فولاد چین به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده فولاد در جهان
- افزایش تولید در کارخانه‌های فولادی چین و رشد صادرات فولادی این کشور
سخن پایانی؛ بهترین زمان خرید ورق و سایر آهن آلات
مسلماً در اقتصاد تورمی مانند ایران هر دوران رکودی یک دورخیز برای جهش‌های تورمی قیمت به شمار می‌رود؛ اما یکی از سخت‌ترین سؤالات انتخاب زمان مناسب برای خرید ورق در دوران رکود به شمار می‌رود. به نظر می‌رسد تحلیل تکنیکال نمودار ورق فولادی می‌تواند شناخت درستی از کف و سقف‌های قیمتی به شما ارائه دهد؛ بنابراین خرید ورق در دوران رکود و در کف های حمایتی می‌تواند بهترین زمان خرید ورق و دیگر مقاطع فولادی باشد.
