مهران محجوب نژاد درباره چشم انداز افق ۱۴۰۴ صنعت فولاد کشور افزود: ما از سال ۱۳۹۲ با متولی گری سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) و شرکت ملی فولاد در بحث تدوین طرح جامع فولاد کشور فعالیت خود را آغاز کردیم و امروز حدود ده سال است که این طرح به عنوان سند بالا دستی پایش می‌شود و مورد استفاده ذی نفعان صنعت فولاد کشور قرار گرفته است.
وی افزود: در واقع برنامه‌های توسعه‌ای این صنعت با اهدافی که در طرح جامع فولاد مطرح است، مقایسه و انحرافات بررسی می‌شود و درباره آنها اقدامات لازم صورت می‌گیرد.
مشاور طرح جامع فولاد کشور با بیان اینکه صنعت فولاد کشور در سالیان گذشته رشد قابل توجهی در ظرفیت سازی، تولید و تجارت داشته است گفت: سرمایه گذاری قابل توجهی در این صنعت صورت گرفته از این رو لازم است در این صنعت، توسعه پایدار داشته باشیم تا ثباتش حفظ شود. در واقع گلوگاه‌ها و موانعی که برای رشد و تعالی این صنعت وجود دارد، شناسایی و برنامه ریزی لازم برای رفع آنها صورت گیرد.
وی افزود: ما اکنون با حفظ رتبه دهم تولید فولاد در دنیا به عنوان یکی از کشورهای شاخص و برخوردار در این صنعت هستیم و حدود ۵ درصد از جی دی پی (تولید ناخالص داخلی) کشور نیز مربوط به زنجیره تولید فولاد است.
محجوب نژاد با بیان اینکه رشد اقتصادی کشورها در توسعه فعالیت‌های عمرانی و صنعتی رابطه مستقیم با تولید و مصرف این محصول راهبردی دارد گفت: صنعت فولاد در تحقق رشد اقتصادی ۸ درصدی برنامه هفتم، نقش مؤثری دارد که نیاز است با رفع موانع این برنامه‌ها عملیاتی شود.
وی با بیان اینکه مبنای ما برای توسعه صنعت فولاد سند چشم انداز ۱۴۰۴ بود، افزود: از سال ۱۳۸۴ که این برنامه تدوین شد، ظرفیت ۵۵ میلیون تن تولید فولاد، با احتساب حدود ۳۵ میلیون تن مصرف داخلی و ۲۰ میلیون تن صادرات برای آن تعریف شد. در واقع ۳۵ میلیون تن مصرف داخلی با احتساب ۹۰ میلیون نفر جمعیت ایران با مصرف سرانه ۴۰۰ کیلو گرم در سال ۱۴۰۴ در نظر گرفته شده که این میزان مصرف جزو مصرف سرانه کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته است.
مشاور طرح جامع فولاد کشور با بیان اینکه امروز ۵۰ میلیون تن ظرفیت تولید فولاد داریم گفت: با توجه به وضعیت زنجیره فولاد کشور می‌توان گفت، در مقایسه با سایر صنایع ما به اهداف خود در سند چشم انداز نزدیک شده‌ایم و با ظرفیت سازی‌ای که صورت گرفته ما عدد ۵۵ میلیون تن را پشت سر می‌گذاریم.
وی افزود: البته تولید واقعی ما اکنون کمتر است و در سال گذشته (۱۴۰۲) تولید فولاد ما طبق آمار حدود ۳۲ میلیون تن بوده است و تقریباً نرخ به‌کارگیری ۶۵ درصد را داریم که به عنوان یک نکته قابل توجه جای کار دارد تا ظرفیت این نرخ به‌کارگیری ما به حداکثر برسد. این در حالی است که تقریباً در کشورهای توسعه یافته نرخ به کار گیری ۸۰ تا ۸۵ درصد است.
محجوب نژاد در ادامه به گلوگاه‌ها و موانع بر سر راه صنعت فولاد اشاره کرد و گفت: در این چند ساله مجوزهای بسیاری در صنعت فولاد داده شده است، بطوری که امروزه در حلقه فولاد ۱۴۵ میلیون تن مجوز داریم در حالی که عدد سند چشم انداز تولید ۵۵ میلیون تن فولاد است.
وی ادامه داد: بنابراین با توجه به اقدامات صورت گرفته به نظر می‌رسد تا سال ۱۴۰۴ بالای ۶۰ میلیون تن ظرفیت سازی شود که حتی جلوتر از برنامه حرکت می‌کنیم و تا پایان برنامه هفتم به عدد ۶۵ میلیون تن تولید فولاد می‌رسیم.
مشاور طرح جامع فولاد کشور با بیان اینکه این مازاد ظرفیت، خودش می‌تواند یکی از چالش‌های بزرگ این صنعت باشد گفت: با وجود افزایش ظرفیت تولید، مصرف فولاد کشور بر مبنای آنچه در سند چشم انداز تعریف شده رشد نداشته است. در بحث صنعت ساختمان رشد ابتدایی که طبق سند چشم انداز حدود ۸ درصد بود به عدد زیر ۵ درصد گاهی هم به زیر ۳ درصد رسید.
وی افزود: مصرف ما امروز بیش از ۲۱ میلیون تن نیست، بنابراین وقتی مازاد ظرفیت ایجاد می‌کنیم، راهش این است که بخش قابل توجهی از تولید مازاد صادر شود.
محجوب نژاد گفت: یکی دیگر از چالش‌هایی که داریم مشکل ناترازی برق و گاز است که دامن تولید را گرفته است. هم اکنون در فصل گرما بیشتر فولاد سازها مشکل کمبود برق دارند و با قطعی برق و خاموش شدن کوره‌ها مواجه هستند، این موضوع روی راندمان تولید تأثیر می‌گذارد و در فصل سرما نیز مشکل کمبود گاز خود را نشان می‌دهد طوری که حداقل دو ماه مشکل کسری گاز داریم و این دو عامل باعث شده که نرخ به کار گیری ظرفیت تولید فولاد مطرح شود.
بر اساس گزارش صدا و سیما، وی افزود: البته در سند بالادستی در بخش کستانتره و گندله مشکل ما کمتر است، تقریباً بالای ۸۰ درصد تولید داریم، اما در بخش فولاد اگر ظرفیت‌ها افزایش پیدا کند و بحث ناترازی برق و گاز رفع نشود این نرخ به کار گیری بازهم شدید می‌شود.
مشاور طرح جامع فولاد کشور ادامه داد: همین طور در بخش آهن اسفنجی که ظرفیت ما به ۷۵ تا ۸۰ میلیون تن می‌رسد، اگر کسری گاز تشدید شود یکسری ظرفیت‌های بلااستفاده به وجود می‌آید و سرمایه گذاری‌ها بازدهی لازم را نخواهد داشت.
